Pan Dariusz Wyrwicki z zawodu jest architektem krajobrazu. Rośliny są jednak nie tylko jego pracą, ale i pasją. W wolnych chwilach na swojej własnej działce, którą prowadzi wraz z żoną na Mazowszu, oddaje się ogrodnictwu. Jego hobby jest szczepienie roślin, czego efekty można zobaczyć w każdym zakątku jego ogrodu. Maja Popielarska podziwiała tutaj stworzone w ten sposób jabłoń, wiąz czy lipę srebrzystą. Ale to nie jedyne drzewa, które można zaszczepić.
Choć szczepienie to sposób rozmnażania drzew, który teraz zyskuje na popularności zwłaszcza w szkółkarstwie, był stosowany już nawet 4000 lat temu w Mezopotamii i Chinach. Odkryto go poprzez naśladowanie naturalnych procesów występujących w przyrodzie, bowiem zdarza się tak, że korzenie i pnie rosnących blisko siebie drzew łączą się ze sobą, by wymieniać wodę i rozpuszczone w niej substancje. Dzięki temu lepiej radzą sobie w środowisku.
Jest to również jeden z celów szczepienia roślin przez człowieka. Inną jest uszlachetnienie drzew owocowych oraz roślin ozdobnych. Szczepienie można wykonywać zarówno na całych roślinach, jak i na pojedynczych gałęziach. Polega ono na wszczepieniu zraza w podkładkę. Inaczej nazywa się to transplantacją i mówiąc prostszym językiem polega ona na spowodowaniu zrośnięcia się ze sobą dwóch roślin lub ich poszczególnych części. Najistotniejsze jest, by zachodziła zdolność fizjologiczna pomiędzy dwiema roślinami. Tylko wówczas szczepienie będzie trwałe.
Organizm powstały w wyniku szczepienia określa się mianem szczepu. Szczep powstaje więc ze zraza oraz podkładki.
Zraz – czyli część szlachetna
Jest to część rośliny o cechach korzystnych dla człowieka. Pobiera się go jedynie ze zdrowych roślin, z pędów rosnących w warunkach o dobrym nasłonecznieniu. Muszą być one zdrowe, dobrze rozwinięte i powinny mieć wszystkie cechy gatunkowe danej rośliny. W zależności od tego jaki sposób transplantacji wybierzemy, zrazy powinny przybierać różne formy.
Zraz - kiedy pobierać?
Zrazy powinny być pobierane zależnie od roślin oraz sposobu transplantacji, jaki sobie wybierzemy. W przypadku szczepienia wiosennego najlepiej pobierać je przed samym dokonaniem transplantacji. Jeśli szczepimy zimą w szklarni zrazy muszą być pobrane późną jesienią, po czym należy przechowywać je w piasku w temperaturze od 0-4 stopni Celsjusza. W przypadku roślin zimozielonych pobieramy zrazy zarówno wiosną, jak i późnym latem, natomiast zrazy przeznaczone do okulizacji, tnie się je z pędów tegorocznych lub bezlistnych pędów z poprzedniego roku.
Podkładka – roślina, na której wykonywana jest transplantacja
Choć jest mniej szlachetną i tą mniej pożądaną częścią szczepienia, również ona nie może być przypadkowa. Wręcz przeciwnie, by cały proces przebiegł pomyślnie, podkładka musi mieć odpowiednie cechy. Najczęściej są to rośliny spokrewnione z rośliną, z której pochodzi zraz. Ważne, by pochodziła z tej samej rodziny. Podkładka, podobnie jak zraz, powinna także być w dobrym stanie. Najlepiej, aby była tolerancyjna na warunki glebowe, klimatyczne oraz mróz, a także odporna na choroby i szkodniki.
Szczepienie drzew - rodzaje
Jest wiele technik szczepienia drzew, w ramach każdej z nich stosowane są różne sposoby. Wiele zależy od rodzajów roślin oraz pory roku i właśnie tym powinniśmy się kierować dobierając odpowiedni sposób szczepienia.
- stosowanie - jest to najczęstszy sposób szczepienia roślin. Wykonuje się je w okolicach kwietnia, ważne jest, by w tym przypadku grubość zraza i podkładki były do siebie zbliżone. Stosowanie polega na ścięciu ukośnie, pod bardzo ostrym kątem, zraza i pnia lub gałęzi dziczka (podkładki), następnym dopasowaniu do siebie obu części, a na koniec obwiązaniu i zabezpieczeniu połączenia maścią ogrodniczą
- klinowanie - tutaj zraz musi być znacznie węższy niż podkładka, w której wycinamy dziurę. Zraz umieszczamy po prostu w tej dziurze. Ważne, aby elementy do siebie pasowały.
- kożuchowanie - stosuje się je wiosną, również w maju. Polega ono na tym, że mały zraz wkładamy pod korę podkładki.
- okulizacja - transplantacja jedynie pąka liściowego lub oczka z niewielkim fragmentem pędu na pęd podkładki. Robi się to latem.